کنترل سنگ های کلیوی اسید اوریکی و هایپوکالمی با پودر پتاسیم سیترات شرکت داروسازی سپیداج

 

پودر سفید رنگ پتاسیم سیترات یکی از درمان های اصلی جلوگیری از ایجاد سنگ های کلیوی می باشد. این دارو از طریق قلیائی نمودن ادرار و افزایش سیترات ادرار از تشکیل سنگ های کلسیمی، اسیداوریکی و سیستئینی جلوگیری می کند.

سیترات پتاسیم در بدن به بیكربنات متابولیزه می‌شود و از طریق افزایش دفع یونهای آزاد بیكربنات، PH ادرار را بدون بروز الكالوز سیستمیك، افزایش می‌دهد. افزایش PH ادرار موجب افزایش حلالیت سیستین در ادرار و یونیزه‌شدن اسیداوریك به اوراتهای محلولتر می‌شود. با قلیایی نگهداشتن PH ادرار سنگهای اوراتی ادرار ممكن است حل شوند. 

سیترات پتاسیم بعد از جذب و متابولیسم سبب ایجاد بار قلیایی، افزایش PH و سیترات ادرار، از طریق افزایش كلیرانس ادرار، بدون تغییر قابل ملاحظه سیترات غیرقابل فیلتراسیون سرم، می‌شود. از این روی، به نظر می‌رسد مصرف سیترات پتاسیم، بیش از آنكه بر میزان سیترات قابل فیلتراسیون اثر بگذارد، عمدتاً با تغییر دفع سیترات توسط كلیه، موجب افزایش مقدار سیترات ادرار می‌شود. افزایش PH و سیترات ادرار، از طریق افزایش تشكیل مجموعه كلسیم با آنیونهای مربوطه، فعالیت یون كلسیم را كاهش می‌دهد و در نتیجه، میزان اشباع‌شدگی اگزالات كلسیم كاهش می‌یابد. سیترات پتاسیم تبلور و تشكیل خود به خود هسته اگزالات و فسفات كلسیم را در ادرار بیماران مبتلا به سنگهای كلسیمی كلیه را نیز مهار می‌كند. با این وجود، سیترات پتاسیم میزان اشباع‌ شدگی فسفات كلسیم در ادرار را تغییر نمی‌دهد، زیرا افزایش یونیزه‌شدن فسفات وابسته به PH، موجب خنثی‌شدن اثر ناشی از افزایش میزان تشكیل مجموعه سیترات با كلسیم می‌شود. سنگهای فسفات كلسیم در ادرار قلیایی پایدارترند. 

این دارو همچنین موجب افزایش غلظت بیكربنات پلاسما، بافره‌شدن یون هیدروژن اضافی و افزایش PH خون می‌شود و در نتیجه، تظاهرات بالینی اسیدوز را برطرف می‌سازد.

تداخلات دارویی: 

مصرف همزمان با افدرین، پسودوافدرین یا كینیدین ممكن است سبب مهار دفع ادراری این داروها و طولانی‌شدن مدت اثر آنها شود. 

مصرف همزمان با داروهای ضد اسید، بخصوص ضد اسیدهای حاوی آلومینیوم یا بیكربنات سدیم، ممكن است موجب بروز آلكالوز سیستمیك شود. مصرف همزمان این دارو با داروهای ضد اسید حاوی الومینیوم ممكن است جذب آلومینیوم را افزایش دهد و احتمالاً موجب مسمومیت حاد با آلومینیم، بخصوص در بیماران مبتلا به بی‌كفایتی عملكرد كلیوی شود. 

مصرف همزمان با داروهای ضد كولینرژیك یا سایر داروهایی كه فعالیت ضد كولینرژیك دارند، ممكن است جذب و در نتیجه اثربخشی داروهای ضد كولینرژیك را كاهش دهد؛ قلیایی شدن ادارار ممكن است دفع ادراری این داروها را به تأخیر اندازد و در نتیجه سبب تشدید عوارض جانبی آنها نیز شود. همچنین،‌ به دلیل آهسته شدن حركت دستگاه گوارش، ممكن است خطر تحریك گوارشی افزایش یابد. برای تشخیص هرگونه ضایعه گوارشی، باید وضعیت بیماران به دقت و با روش آندوسكوپی پیگیری شود. 

مصرف همزمان با داروهای حاوی كلسیم، از جمله مكمل های كلسیم، شیر یا سایر لبنیات (به جز كره) ممكن است خطر تشكیل سنگهای كلسیمی را افزایش دهد، زیرا امكان رسوب كلسیم در ادرار قلیایی وجود دارد. 

مصرف همزمان با گلیكوزیدهای دیژیتال ممكن است خطر بروز زیادی پتاسیم را افزایش دهد. پیگیری دقیق غلظت سرمی پتاسیم در طول مصرف همزمان این داروها توصیه می‌شود. 

در صورت مصرف همزمان با داروهای مدر نگهدارنده پتاسیم، داروهای حاوی پتاسیم یا فرآورده‌های جانشین شونده املاح، غلظت سرمی پتاسیم ممكن است افزایش یابد و به زیادی شدید پتاسیم خون و در نتیجه، ایست قلبی منجر شود. بیشتر فرآورده‌های جانشین شونده املاح حاوی مقادیر قابل توجه پتاسیم هستند. 

مصرف همزمان با داروهای ملین ممكن است موجب بروز اثرات اضافی شود، زیرا سیترات پتاسیم ممكن است به عنوان یك ملین نمكی عمل كند. 

در صورت مصرف همزمان با لوودوپا، ممكن است جذب لوودوپا، بخصوص در بیمارانی كه سرعت تخلیه معده آنها كم است، افزایش یابد. 

مصرف همزمان سالیسیلاتها با سیترات پتاسیم ممكن است موجب افزایش دفع ادراری سالیسیلاتها و كاهش اثرات درمانی آنها (در اثر قلیایی شدن ادرار) شود. 

مصرف همزمان با متنامین توصیه نمی‌شود، زیرا قلیایی شدن ادرار ممكن است موجب مهار اثر متنامین شود.